3 Haftada İşler Değişti! Kredi Ve Mevduat Faizleri Güncellendi

Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi, TL tasarruflarını artırmak ve kur korumalı mevduatları azaltmak için politikalarını sürdürürken, TL mevduat faizi ve mevduat hacmi istenilen seviyelerin altında seyrediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, yeni yılla birlikte TL mevduat hacminde dalgalı bir artış gözlenirken, Merkez Bankası verilerine göre de 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 19 Ocak haftasında 6 haftanın ardından ilk kez yüzde 50'nin altına geriledi. Ancak bankacılık sektörünün düşük miktarlı TL mevduatlara verdikleri faiz oranı yüzde 40'ın altında seyrederken, Merkez Bankası ortalama verilerinde döviz dönüşlü kur korumalı mevduat hesaplarına verilen TL mevduat faizlerini artırıyor.

İHTİYAÇ KREDİSİ FAİZLERİ DÜŞÜŞTE

Bankacılık sektörü, 2023 yılının son haftalarında bilançoları için yaptıkları hamlelerle TL mevduat faiz oranlarını önemli ölçüde yükseltmişti. Öyle ki, şu anda 1 milyon lira ve üstü mevduatlara uygulanan yüzde 43-48 arası TL mevduat faizi, o dönem 50 bin lira altına bile indirilmişti. Bu durum, TL mevduat faizlerinin hızla yükselmesine ve Merkez Bankası ortalama verilerinde yüzde 52'nin üzerinde görülmesine neden oldu. Ancak yeni yılla birlikte TL mevduat faiz oranlarında ciddi bir düşüş yaşanıyor. Bu düşüşün ilk nedeni, bilanço etkisidir ki bu her yıl aynı şekilde gerçekleşir, Aralık ayında TL mevduat faiz oranları yükseltilir, ardından düşüş başlar. İkinci neden ise TL kaynaklı kur korumalı mevduat hesaplarının artık açılamıyor olmasıdır. Bu seçenek olmadığı için bankacılık sektörü TL kaynaklı kur korumalı mevduat dönüşlerini daha düşük faiz oranlarıyla TL mevduata yönlendiriyor. Bu nedenle tasarruf sahipleri, banka değiştirseler bile diğer bankadan istedikleri faiz oranını alamıyorlar.

Üçüncü neden ise piyasadaki TL likidite fazlasıdır. Her ne kadar Merkez Bankası depo ihaleleri ve ters repo ile piyasadan likidite çekse de ekonomistler, para politikasının sıkılığının etkili olabilmesi için likidite fazlasının değil, yüksek bir negatifin gerektiğine işaret ediyor. Merkez Bankası verilerine göre, PPK sonrası net fonlama eksi 731 milyar 878 milyon liraya gelmiştir. Bu durum, sistemin likidite fazlasına işaret etmektedir. Likidite fazlası nedeniyle bankalar, ellerinde TL fazlası olduğu için mevduata ihtiyaç duymazlar ve faizleri yükseltme eğiliminde bulunmazlar.

TL MEVDUAT FAİZLERİ DURULDU

PPK sonrası gelmeyen makroihtiyati önlemlerin likidite fazlasındaki rekor seviyenin ardından devreye alınması bekleniyor. Ekonomistlere göre, hem TL mevduat faizlerinin artması hem de likidite fazlasının çekilebilmesi için öncelikle Merkez Bankası'nın döviz karşılığı swap ihalelerinin miktarını azaltması ve likidite senedi çıkarılması, zorunlu karşılıklarda artış yapılması gerekmektedir. Bu üç nedenden dolayı, ne TL mevduat faiz oranı ne de TL mevduat hacmi istenilen düzeyde seyretmemektedir. Mevduat faizleri en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatlarda yüzde 40 seviyesinde hatta düşük hacimlerde yüzde 36-39 seviyelerinde seyretmektedir. TL mevduat hacmi ise BDDK verilerine göre geçen hafta 3.7 milyar lira azalmıştır. KKM hariç toplam TL mevduat 6 trilyon 414,8 milyar lira seviyesindedir. Toplam mevduat ise 19 Ocak haftasında 15 trilyonu aşmıştır. KKM hariç TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı da yüzde 42,66 seviyesindedir. Bir önceki hafta yüzde 42,69 iken, oranda küçük bir düşüş gözlemlenmiştir. 2023 Aralık sonunda KKM hariç TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı yüzde 42,15 seviyesine yükselmiştir. Özellikle Aralık ayında TL mevduat artışı sürekli pozitif seyreder ve haftalık artış yüzde 5'i aşar. Ancak yeni yılın ilk haftasında yüzde 2,5 gerilemiştir. Aralık ayı boyunca KKM hariç TL mevduat artışı yüzde 11,5'e kadar hızlanmış ancak ocak ayının ilk üç haftasında bu artış hızı yüzde 2,5'e sert bir şekilde düşmüştür.

TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı 19 Ocak haftasında bir önceki haftaya göre 59 baz puan azalışla yüzde 53,25'e düşmüştür. TL bazlı konut kredi faizleri 24 baz puan azalışla yüzde 41,38'e, taşıt kredi faizleri 317 baz puan azalışla yüzde 47,10'a ve ihtiyaç kredi faizleri 127 baz puan azalışla yüzde 61,90'a gerilemiştir. Aynı hafta dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı kalmış ve yüzde 8,81 olurken, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 58 baz puan azalışla yüzde 7,64'e düşmüştür. Bankacıların hesaplarına göre ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi, TL için yüzde 7,35, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 6,33 ve yüzde 6,45 olmuştur. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi, dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin üstünde kalmıştır.