Seyit Rıza, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında yaşamış olan bir Kürt lideridir. Kürt ulusal bilinci ve özgürlük mücadelesi açısından önemli bir figür olan Seyit Rıza, Zilan ve Koçgiri isyanları gibi tarihi olaylarla da ilişkilendirilir.
Seyit Rıza, 1863 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Bitlis Vilayeti'ne bağlı olan Şêxan köyünde doğmuştur. Köyün önde gelen ailelerinden birine mensup olan Seyit Rıza, genç yaşlardan itibaren Kürt halkının sosyal ve politik meseleleriyle ilgilenmiştir. Kürt halkının haklarını savunma, toprak reformu, eğitim imkanlarının geliştirilmesi gibi konularda faaliyet göstermiş ve liderlik yetenekleriyle dikkat çekmiştir.
Seyit Rıza'nın en önemli faaliyetlerinden biri, Koçgiri İsyanı'dır. 1920'li yıllarda gerçekleşen bu isyan, Kürtlerin Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti yönetimiyle olan sorunlarını dile getirdiği bir hareketti. Seyit Rıza, Koçgiri bölgesinde örgütlenerek Kürt halkının haklarını savunmuş ve isyanın liderliğini üstlenmiştir. Ancak isyan, Türk ordusunun müdahalesiyle bastırılmış ve Seyit Rıza tutuklanmıştır.
Seyit Rıza, Türk mahkemesi tarafından yargılanarak idam cezasına çarptırılmış ve 15 Kasım 1937'de Diyarbakır'da idam edilmiştir. Seyit Rıza'nın idamı, Kürt halkı arasında büyük bir etki yaratmış ve Kürt milliyetçiliği hareketinin sembol isimlerinden biri haline gelmiştir.
Seyit Rıza'nın yaşamı ve mücadelesi, Kürt halkının ulusal bilinç kazanmasında ve hak arayışında önemli bir rol oynamıştır. Onun öncülüğünde gerçekleştirilen isyanlar ve direnişler, Kürt halkının Türkiye'deki statüsü ve kültürel kimliğinin tanınması konusunda dönüm noktaları olmuştur.
Sonuç olarak, Seyit Rıza, Kürt halkının haklarını savunan, özgürlük mücadelesi veren ve ulusal bilinci güçlendiren önemli bir liderdir. Onun yaşamı ve mücadelesi, Kürt tarihinde iz bırakan önemli bir dönemi temsil etmektedir.