Arap Birliği ve Katar’ın Suriye Politikası: 3 Soruda

Özellikle Körfez ülkelerinin Suriye’nin Arap Birliği üyeliğine dönüşünü arzuladığını unutmamak gerekiyor. AA Analiz için kaleme alınan yazıda, Katar’ın Suriye ile normalleşmeyi yeniden ele almasının mümkün olup olmadığı sorusuna yanıt aranıyor.

1 • Katar Suriye ile ilişkilerini nasıl sonlandırmıştı?

Katar’ın uluslararası ilişkiler doktrini; uluslararası problemlerin barışçıl yollardan çözümü, kendi kaderini tayin hakkının desteklenmesi ve barış yanlısı ülkelerle işbirliğinin sürdürülmesi ilkelerine dayanıyor. 2011 yılında sert bir tutum takınan Suriye yönetiminin halkın reform taleplerine karşı duyarsızlığı ve sivil halkın hedef alınması sonucu, Katar Suriye yönetimine karşı muhaliflere destek verdi. Arap ayaklanmaları sürecinde tercihini halkların özgürlük talebinden yana kullanan Katar, Arap Birliği (AB) üyelerine Suriye’ye asker gönderilmesi çağrısında bulundu.

Suriye’nin Arap Birliği üyeliği, yönetimin halka karşı uyguladığı politikalar nedeniyle 12 Ekim 2011'de askıya alındı. Bu süreçte Doha yönetimi, Suriye’nin Arap Birliği üyeliğinin askıya alınmasında önemli bir rol oynadı. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda Suriye yönetimine karşı kınama kararı aldı. Bu tutum, Mart 2014'te Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Doha Büyükelçilerini geri çekmesiyle sonuçlandı.

2 • Arap Birliği üyesi ülkelerin Suriye politikası nasıl değişti?

Suriye iç savaşının 13. yılına girerken, Esed'in Rusya ve İran desteğiyle ayakta kalması, Arap devletlerinin Esed yönetimiyle normalleşmesinin ana motivasyonudur. Öte yandan ABD'nin giderek güç kaybetmesi, Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn gibi ülkelerin Esed yönetimiyle görüşmeyi yasaklayan Sezar Yaptırım Yasası'na rağmen Şam yönetimiyle normalleşmesine yol açtı. Moskova ve Pekin'in artan nüfuzu da Şam yönetiminin Arap Birliğine geri dönmesini hızlandırdı. Ayrıca, bölgesel ölçekte otoriter rejimleri kabullenme süreci, Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn gibi ülkelerin Esed'e daha farklı gözle bakmalarını sağladı. Suriye'nin yeniden inşası noktasında rekabet halinde olmaları da Körfez ülkelerini Suriye rejimiyle normalleşmeye yöneltiyor.

3 • Katar, Suriye politikasını değiştirir mi?

Katar’ın normalleşmeye sıcak bakmamasının nedenlerinden biri, Suriye'de yarım milyon insanın hayatını kaybetmesi ve 12 milyon insanın yerinden edilmesidir. Ancak, Suriye krizine ilişkin olası çözüme yönelik olumlu adımlar atılması Katar’ın rejimle ilişkilerini yeniden değerlendirmesine yol açabilir. Suriye’nin Arap Birliği üyeliğine dönüşü özellikle Körfez ülkeleri tarafından arzulanıyor. Bununla birlikte, Katar’ın abluka sonrası daha temkinli adımlar attığı unutulmamalıdır.(İLKHA)

[Ali Altunkaya, Katar Üniversitesi öğrencisi]