Tunceli, Doğu Anadolu Bölgesi'nde tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, bu yüzden de birçok tarihi yapıya ev sahipliği yapmaktadır.
1. Çemişgezek Kalesi
Tarihi ve yapımı hakkında fazla bilgi bulunmayan Çemişgezek Kalesi, Tahar Çayı'nın kenarında yer alır. Kalenin günümüze ulaşan tek duvarı, moloz ve kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir.
2. Pertek Kalesi
Pertek Kalesi, Tunceli'nin en dikkat çekici tarihi yapılarından biridir. Keban Baraj Gölü'nün oluşumuyla ada üzerinde yükselen bu kale, Osmanlı döneminde önemli olaylara tanıklık etmiştir. Kale, 11. yüzyılda yapılmış olup, iç içe iki surlu bir yapıya sahiptir.
3. Mazgirt Kalesi
Mazgirt Kalesi, ilçenin en yüksek noktasında konumlanmış ve MÖ 9. yüzyılda Urartu krallarından II. Rusas tarafından yaptırılmıştır. Kale surları günümüzde ayakta olup, kalenin zirvesindeki kalıntılar ziyaretçilere açıktır.
4. Kale Köyü Kalesi
Mazgirt ilçe merkezine yakın konumda bulunan Kale Köyü Kalesi, eski dönemlerden kalan harap bir yapıdır. Kale girişinde bulunan çivi yazıları ve büyük bir sarnıç, tarihi yapının önemli özelliklerindendir.
5. Bağın Kalesi
Peri Suyu kenarında yer alan Bağın Kalesi, Mazgirt ilçesinin Dedebağ Köyü'nde bulunur. Urartular döneminden kaldığı düşünülen kalenin, Selçuklular döneminde de kullanıldığı tahmin edilmektedir.
6. Derun-I Hisar
Pertek ilçesinin Sağman Köyü'nde bulunan Derun-i Hisar (Sağman Kalesi), Evliya Çelebi'nin de yazıtlarında yer almış bir yapıdır. Artukoğulları döneminden kalan bu kale, tarihi açıdan önemli bir yerdir.
7. Tahar Köprüsü
1807 yılında Yusuf Ziya Paşa tarafından yaptırılan ve sonrasında onarılan Tahar Köprüsü, 55 metre uzunluğa ve 9 metre yüksekliğe sahiptir. Köprü, hala aktif olarak kullanılmaktadır.
8. Sivdin Köprüsü
12. veya 13. yüzyılda inşa edilen Sivdin Köprüsü, Tunceli'nin tarihi yapılarından biridir. Tek kemerli ve moloz taşlarla inşa edilen köprü, Karar Deresi üzerinde yer almaktadır.
9. Aşağı Köprü
1203 yılında inşa edilen Aşağı Köprü, Çemişgezek ilçe merkezi ile güney ova köyleri arasında ulaşım sağlamak için yapılmıştır. Köprü, fotoğrafçılar için popüler bir noktadır.
10. Ferruh Şad Bey Türbesi
1500'lü yıllarda inşa edilen Ferruh Şad Bey Türbesi, Emir Ferruh Şad Bey adına yapılmıştır. Sekizgen planlaması ve kesme taş mimarisiyle dikkat çeker.
11. Uzun Hasan Türbesi
1572 yılında yapıldığı tahmin edilen Uzun Hasan Türbesi, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'a ithaf edilmiştir. Türbenin kitabesi üzerinde yapılan araştırmalar, yapıyı Behlülbeyoğlu Şah Bey ve iki oğlu için yaptırılmış olabileceğini göstermektedir.
12. Elti Hatun Türbesi
Mazgirt ilçesinde bulunan Elti Hatun Türbesi, Uzun Hasan'ın anne ve yeğeni için yapılmış olabileceği düşünülen bir yapıdır. Türbe ile birlikte aynı isimde bir cami de bulunmaktadır.
13. Mahsume Hatun Türbesi
Pertek ilçesinde yer alan Mahsume Hatun Türbesi, yapım tarihi bilinmeyen ve koruma altına alınmamış bir tarihi eserdir. Mimari açıdan çevre türbelerle benzerlik gösteren bu yapı, 15. yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir.
14. Til Höyüğü
Kuşçu Köyü'nde yer alan Til Höyüğü, 1996 yılında I. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiştir. Höyük, Mazgirt ilçesine bağlı Kuşçu Köyü'nde bulunur ve herhangi bir arkeolojik çalışma yapılmamıştır.
15. Göktepe Höyüğü
Mazgirt ilçesine bağlı Göktepe Köyü yakınlarında yer alan Göktepe Höyüğü, Tunceli'nin tarihi değerlerinden biridir. Höyük hakkında yapılan çalışmalar, hangi döneme ait olduğuna dair net bilgiler sunmamaktadır.
16. Yeniköy Höyüğü
Yeniköy Höyüğü, Bizans ve Roma dönemlerinden kalma pek çok kalıntı içermektedir. Höyük, aynı zamanda "Gavur Höyüğü" olarak da bilinir ve Keban Baraj Gölü altında kalmıştır.
17. Yelmaniye Camii
Çemişgezek ilçesinde yer alan Yelmaniye Camii, 1398-1406 yılları arasında inşa edilmiştir. Cami, kesme taşlarla inşa edilmiş ve Osmanlı ve Selçuklu mimari özelliklerini bir arada taşır.
18. Ulukale Camii
1793 yılında inşa edilen Ulukale Camii, Çemişgezek Ulukale Köyü'nde bulunur. Cami, kesme taş kullanılarak inşa edilmiş ve bölge halkı tarafından sıkça ziyaret edilmektedir.
19. Sağman Camii
Pertek ilçesine bağlı Sağman Köyü'nde bulunan Sağman Camii, 1555 yılında Keyhüsrev Bey'in oğlu Salih Bey tarafından yaptırılmış olabilir. Cami, taş işçiliği açısından önemlidir.
20. Çelebi Ağa Camii
1570 yılında inşa edildiği düşünülen Çelebi Ağa Camii, Pertek ilçesinde yer alır. Cami, bölgenin önemli tarihi eserlerinden biridir.
21. Elti Hatun Camii
1252 yılında Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın kız kardeşi Elti Hatun adına inşa edilen Elti Hatun Camii, Mazgirt ilçesinde bulunur. Caminin mimarisi dikkat çekicidir.
22. Kale Camii
Çemişgezek ilçesinde yer alan Kale Camii, Anadolu Selçukluları ve Urartular döneminden izler taşıyor. Caminin 15. veya 16. yüzyılda inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir.
Kaynak: Haber Merkezi