Bazı mesleklerde, “yıpranma hakkı” adı verilen özel bir durum söz konusudur. 45,46,47 yaşlarında emekli olmak mümkündür. Peki, bu fırsattan kimler yararlanabilir? İşte ayrıntılar…
Belirli meslek gruplarındaki vatandaşlara sağlanan önemli avantajlardan biri de yıpranma hakkıdır. Çalışanlar bu seçeneği kullanarak normalde emekli olabileceklerinden daha erken emekli olabilirler. Peki bu yıpranma hakkı tam olarak nedir ve kimler bu haktan yararlanabilir? İşte merak edilen detaylar.
YIPRANMA HAKKI NEDİR, KİMLER KULLANABİLİR?
Yıpranma hakkı, ağır işlerde çalışan ve büyük iş yüküne maruz kalan kişilere verilen bir erken emeklilik hakkıdır. Her 360 günlük çalışma için ekstra günler verilir. En fazla 5 yıl ek süre verilir, ve bu sürenin en fazla 3 yılı emeklilik yaş şartından düşülür. Bazı meslekler için bu süre sınırlaması geçerli değildir. İşçi (4/A) ve memur (4/C) statüsünde çalışanlar bu haktan yararlanabilir. SGK tarafından belirlenen 45 farklı meslek grubu yıpranma hakkından yararlanarak erken emeklilik hakkı kazanabilir.
Yıpranma payından faydalanmak için en az 3600 gün çalışmış olmanız gerekmektedir. İlave süre, meslek türüne göre değişiklik gösterir. Bazı meslekler için her yıl 180 gün eklenirken, TSK personeli için 90 gün ek süre verilir.
YIPRANMA HAKKI İLE EMEKLİLİK NASIL OLUR?
Erken emekli olmak için yıpranma hakkını kullanmak isteyenlerin yerine getirmesi gereken şartlar vardır. Bu ön koşullar aşağıda listelenmiştir:
Bir kamu görevlisi Eylül 1999'dan önce herhangi bir süre çalışmışsa, yıpranma payının tamamı emeklilik süresinden düşülür. Bu tarihten önce işe başlayan memurlar için yıpranma payının yarısı emeklilik yaşından düşülür.
Çalışanlar için emekli olmaları gereken yaş, ek prim günlerinin yarısı kadar azaltılır. Çalışanın yıpranma payı kapsamındaki pozisyonlarda en az 3600 gün çalışmış olması gerekmektedir. Borçlanma, işe iade ve hizmet tespiti ile ilgili davalar mevcuttur. 1997'de askere gitmiş ancak 2001'de çalışmaya başlamış bir kişi bu süreyi borçlanarak işe başlama tarihini öne çekebilir.